طبق نظریه مازلو یکی از نیازهای اساسی انسان نیاز به امنیت است. امنیت در جنبه های فردی،اجتماعی و اقتصادی برای انسان از اهمیت زیادی برخوردار است و در بالندگی و رشد همه جانبه ما موثر می باشد و باید گفت رفتار فرد در موارد خاص تحت تاثیر شدیدترین نیاز وی قرار می گیرد.
امنیت به معنی نیاز به حفاظت از خود در زمان حال و آینده می باشد.
از انجا که از گذشته های بسیار دور زنان به نسبت مردان از حقوق اجتماعی کمتری بر خوردار بودند و معمولا تحت حمایت پدر یا همسر خود بوده اند، تعیین مهریه برای یک زن در هنگام آغاز زندگی مشترک جنبه حمایتی داشته است و به عبارتی احساس امنیت و پشتوانه در زندگی مشترک زنان محسوب می شده است.
با بررسی تاریخچه مهریه در ایران به این مهم در می یابیم که این سنت در ایران باستان نیز وجود داشته است. به طوریکه طبق قوانین حمورایی، همواره مردان برای ازدواج با زنان، مبلغی را به عنوان مهریه در نظر می گرفته اند. بعد از اسلام نیز این قانون مورد تاکید و امضا قرار گرفت و بر عهده مرد بود که با توافق طرفین در حین عقد مهریه ایی را در نظر بگیرد. در خواست مهریه بنا به فرهنگ، قومیت، شهری و روستایی فرق داشته است. به عنوان مثال در برخی از اقوام ایرانی اعطای ملک یا منزل به عنوان مهریه محسوب می شود و در زندگی شهری بیشتر افراد تمایل به اهدای سکه طلا دارند.
مهریه به هر شکل که باشد با جاری شدن عقد در مالکیت زن قرار می گیرد و او مالک تمام مهریه می شود. هر چند که در عرف جامعه مرسوم نیست زن مهریه خود را مطالبه کند اما هر زمان که زن مهریه خود را طلب کند مرد بدون هیچ عذری باید تماما” مهریه را اهدا نماید. که معمولا این مساله بین عوام پذیرفته نیست. چنانچه زن اقدام به اخذ مهریه در دوران زندگی مشترک نماید، جامعه آن را تحت عنوان بی مهری، یا بی تعهدی زن تلقی می کند و دیده شده که فصلی از اختلافات در زندگی زناشویی شکل می گیرد.
ابته باید در نظر داشت که مرد می تواند در شرایط ضمن عقد شروطی را برای دادن مهریه بگذارد مثلا اینکه مهریه به حال باشد یا مدت دار و یا اینکه تعیین شده یا تعیین نشده باشد.
در اینجا در نظر است که نقش مهریه در استحکام یا عدم آن را در روابط زوجین بررسی کنیم.
با توجه به اینکه در مراجعات افراد و شرکت در جلسات مشاوره با مواردی مواجه می شویم، در اینجا به بازگو کردن برخی از آن ها می پردازیم.
در یکی از جلسات مشاوره، مراجعی عنوان کرد که دارایی هایی که در زندگی مشترک طی سالها تلاش با همسرش بدست آورده بودند، پس از فوت ناگهانی مرد، توسط پدر همسر تصرف شده است اما نکته قابل توجه در این شرایط این بوده است که زن علاوه بر کسب سهم اندکی به عنوان ارث مبلغ مهریه را نیز که از کل دارایی های همسر مرحومش کسر شده بود را توانست دریافت نماید.
از طرفی گاهی با مردانی شکست خورده و پریشان احوال که با اجرا گذاشتن مهریه توسط همسر شان روبرو شده اند، مواجه می شویم. در حالیکه که توانایی پرداخت مبلغ مهریه را ندارند و زندگی خود را در آستانه نابودی دیده و بسیار مضطرب می باشند.
و یا با زنانی مواجه می شویم که با ازدواج مجدد همسرانشان روبرو شده اند و برای استقلال مالی خود مبلغ مهریه را به عنوان پشتوانه مالی خود تلقی می نمایند.
با این حال سوالی که مطرح می شود این است که در نظر گرفتن مهریه خوب است یا بد؟
آیا مهریه می تواند مانع طلاق باشد؟
آیا ارزشمندی زنان و دختران با میزان مهریه برابری می کند؟
باید گفت برای پاسخ به این نوع سوالات دیدگاه های متفاوتی وجود دارد.
گروه اول که بر دیدگاه های فرهنگی، سنتی و ارزشی جامعه استوار است و نقش مهریه را به عنوان پشتوانه مالی برای زنان تلقی می نمایند، پس دریافت مهریه را درست و خوب می دانند.
اما در برخی افراد این دیدگاه وجود دارد که مشخص نمودن مهریه برای دختران از جنس معامله هایی است که شان وی را پایین آورده و آنها معتقدند که داشتن یک رابطه عاشقانه توام با اعتماد برای تشکیل زندگی کا فی می باشد.
گروهی دیگر جایگزن های ضمن عقد و گرفتن حق طلاق یا کار و مانند آن ها را کافی می دانند.
در هر حال باید گفت مهریه ایی خوب است که مرد توان و امکان وصول آن را داشته باشد و بهترین چیزی که شرایط منصفانه ایی برقرار می کند، این است که مهریه می تواند پشتوانه و استحکام ازدواج باشد اما خوشبختی را تامین نمی کند. با دید واقع بینانه باید گفت در جوامع سنتی که تعدد زوجات وجود دارد و قوانین حمایتی به نفع مردان است، مهریه می تواند تا حدودی اثر باز دارنده داشته باشد.
البته باید در نظر داشته باشیم همانطور که پیش تر نیز اشاره شد ممکن است مردان نیز با عدم توجه کافی به استطاعت مالی خود میزانی را در نظر بگیرند که دچار مشکل شوند و باید دانست هر دو طرف ازدواج باید با نگاهی آینده نگر و تیزبین وارد این مرحله از زندگی شوند که در صورت عدم توافق و مسایل جانبی با کمترین آسیب روانی و مالی روبرو شوند.
توصیه می شود قبل از ازدواج ضمن استفاده از خدمات روانشناختی و مشاوره زوجین حتما با یک مشاوره حقوقی هم موارد را در میان بگذارید. تا بتوانید در کمال واقع بینی زندگی مشترک خود را آغاز نمایید.
مشاوره حقوقی مركز مشاوره آفتاب در خدمت شماست.
یک پاسخ
در ایران باستان مهریه به اینصورت نبوده،قانون همورابی مربوط به بابل باستان است و بعید است به فرهنگ آریایی زرتشتی ایران کاری داشته باشد اما اعراب و دیگر همزبانان سامی را تحت تاثیر قرار داده،گواه این ،عدم وجود مهریه در غزدواج زرتشتی های کنونی ایران است که میراث باستانی را زنده نگاه داشته اند.