بیماری های اینترنتی، سندروم فومو یا Fear of missing out (FOMO)

گسترش روزافزون اینترنت، فضای مجازی، شبکه های اجتماعی و زمان زیادی که افراد به طور روزانه در فضای صرف می کنند، مشکلات و بیماری های متعدد جسمی و روانی را برای انسان به ارمغان آورده است.

سندروم فومو یا Fear of missing out (FOMO):

سندروم Fear of missing out که به‌اختصار به نام سندروم FOMO معروف است به معنی ترس ازدست‌دادن چیزی است. در سال ۲۰۱۳ در فرهنگ لغت آکسفورد ، سندروم فومو به معنی « احساس ناخوشایند و گاهاً دائمی ازدست‌دادن چیزی مثل زمان و امکانات و شرایط» افزوده شد. زمانیکه فرد احساس یا اینگونه برداشت میکند که به دیگران بیشتر خوش میگذرد، زندگی بهتری دارند یا چیز های بهتری نسبت به او تجربه میکنند، میگوییم ترس از دست دادن رخ داده است. فرد در این حالت عمیقا احساس حسادت میکند و عزت نفسش خدشه دار میشود. شبکه های اجتماعی مجازی مثل اینستاگرام و فیسبوک سهم زیادی در بروز این احساس دارند. فرد احساس می کند که دیگران از بودن و حضور در یک تماس مجازی لذت یا اوقات خوشایند و یا یک تجربه بی‌نظیری داشته اند ولی او از آن بی نصیب و بی‌اطلاع مانده‌است. این سندرم نوعی احساس نیاز برای چک‌ کردن دائمی گوشی زندگی آنلاین است که در صورت عدم دسترسی نوعی اضطراب و دلهره در فرد ایجاد می کند و تا زمانیکه فرد گرفتار آن را چک نکند، ادامه می‌یابد و دوباره تا شروع افزایش اضطراب، کاهش خواهد یافت.
اما این سندروم برای هرکسی با هر سلیقه‌ای ممکن است رخ بدهد؛ برای افرادی که اخبار و اتفاقات روز را به طور دائم دنبال می‌کنند، ترس ازدست‌دادن جدیدترین و مهم‌ترین اخبار و وقایع روز منجر به اضطراب و استرسی می‌شود که فرد دائماً کانال‌ها و صفحات مجازی به همراه اعلان‌هایشان را چک می‌کند؛ افرادی که حضور فعال و زیادی در شبکه‌های اجتماعی دارند، به طور دائم اعلان تلفن‌هایشان را چک می‌کنند که مبادا افراد یا شخصی خاص برایشان کامنت یا لایک گذاشته باشد. این که افراد چه چیزی را در مورد تجارب و رویدادهای زندگی خود در رسانه های اجتماعی پست می کنند، متفاوت است. فومو (FOMO‌) هنگامی رخ می دهد که فرد شروع به مقایسه خود و تجارب خود با دیگران می کند و در واقع از آنچه که ممکن است از دست بدهد، می ترسد. اما یکی از مسائلی که مزید بر علت شده و به این سندروم در بعضی از افراد دامن زده است، گسترش بازارها و مارکت های مجازی با ارائه فروش‌های فوق‌العاده و تخفیف‌های ویژه است؛ مسئله‌ای که افراد برای اینکه این فرصت‌های مالی و اقتصادی را از دست ندهند، به طور افراطی از صفحه تلفن‌های هوشمند گرفته تا اعلان نرم‌افزارهای مربوطه را بررسی می‌کنند.

پیامدهای سندروم فومو:

این اختلال به‌واسطه ایجاد وابستگی و اعتیاد به شبکه‌های مجازی و اجتماعی، در ارتباطات اجتماعی افراد در جهان حقیقی، می‌تواند بر شکل‌گیری اهداف بلندمدت و خودشناسی افراد نیز اثر منفی داشته باشد ؛  حس نارضایتی شدید نسبت به تجارب زندگی و حس کمبود ایجاد کند ؛  به‌واسطه استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی، موجب شکل گیری تجارب اجتماعی و احساسی منفی شود ؛  نارضایتی عمومی نسبت به زندگی ایجادکند و بر حالت روحی افراد اثرات منفی بگذارد.

نکته‌ای بسیار مهم این است که شرکت‌های تولیدکننده نرم‌افزار خصوصاً برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی، برنامه‌های خود را به‌گونه‌ای طراحی می‌کنند که باتوجه‌به سیستم پاداش مغز، ارتباط و تعامل میان انسان و ماشین (در اینجا یعنی نرم‌افزار) یک ارتباط حداکثری باشد و به عبارتی اعتیاد آور باشد.

پژوهش های انجام شده در مورد سندرم فومو:

فومو مثل مکانیزمی عمل می کند که باعث استفاده ی بیشتر از شبکه های مجازی می شود. دختران افسرده معمولا بیشتر از شبکه های مجازی استفاده می کنند درحالیکه اضطراب در پسر ها باعث استفاده ی بیشتر از شبکه های مجازی می شود. این نشان می دهد که افزایش استفاده از شبکه های مجازی منجر به بالا رفتن میزان استرس در اثر فومو می شود.

بروز فومو دراثر استفاده از شبکه های مجازی بر سن و جنسیت برتری دارد:

پژوهش ها نشان داده است که افراد از تمام سنین می توانند فومو را تجربه کنند. طبق یک پژوهش در مجله ی پژوهش های روانپزشکی، ترس از دست دادن با مصرف بیشتر گوشی هوشمند و شبکه های مجازی در ارتباط است و این پیوند ربطی به سن یا جنسیت ندارد. موضوع دیگر اینکه هم استفاده از رسانه های مجازی و هم استفاده ی بیش از حد از گوشی هوشمند با تجربه ی شدید تر فومو پیوند دارد. استفاده از گوشی هوشمند به ترس از قضاوت منفی و حتی مثبت دیگران و تاثیر منفی روی خلق و خو مربوط است.

فومو و رضایت پایین از زندگی با هم در ارتباطند:

مقاله ی دیگری که در مجله ی کامپیوتر و رفتار انسان منتشر شده، نشان می دهد که ترس از دست دادن با احساس برآورده نشدن نیاز ها و رضایت پایین از زندگی در ارتباط است. همانطور که از پژوهش های دیگر برمی آید، پیوند زیادی بین فومو و استفاده ی بیشتر از شبکه های مجازی وجود دارد. به نظر میرسد فومو هم با احساس نیاز به مشارکت در صفحات مجازی و هم با افزایش این مشارکت در ارتباط است. این بدین معنی است که فومو و عادت استفاده از صفحات مجازی منجر به چرخه ی تغییر ناپذیر و منفی در زندگی میشود.

ترس از دست دادن می تواند خطرناک باشد:

جدا از افزایش نا رضایتی، ترس از دست دادن می تواند منجر به مشارکت بیشتر در رفتار های نا سالم شود. مثلا، طبق پژوهش در مجله ی کامپیوتر و رفتار انسان، اختلال فومو با پرت شدن حواس هنگام رانندگی ارتباط دارد که در بعضی موارد مرگبار است.

چگونه از این مشکل خلاص شوم؟

ابتدا نیاز است برای کنار گذاشتن گوشی مصصمم باشید . بعد از تصمیم قطعی متخصصان مرکز مشاوره آفتاب در خدمت شما هستند. شماره تماس: ۰۲۱۲۲۶۷۹۲۱۳