ما همه به نوعی از رها شدن می‌ترسیم. هیچ‌کس نمی‌خواهد بدون حمایت، ارتباط یا مراقبت بماند. اما اگر احساس کنید که مهم نیست چه کاری انجام می‌دهید، در نهایت همه شما را ترک خواهند کرد چه می‌شود؟ اگر این افکار و احساسات برای شما آشناست، ممکن است طرحواره رها شدگی داشته باشید.
این مقاله برای پاسخ به هر سوالیست که ممکن است در مورد طرحواره رها شدگی داشته باشید و به موضوعات اصلی زیر می‌پردازد:
- طرحواره رها شدگی چیست؟
- توضیحی درباره طرحواره‌های ناسازگار اولیه (EMS)
- علل طرحواره رها شدگی
- نشانه‌های طرحواره رها شدگی در دوران کودکی و بزرگسالی
- چگونه طرحواره رها شدگی بر زندگی فرد تأثیر می‌گذارد
- روش‌های درمان طرحواره رها شدگی
طرحواره رها شدگی چیست؟
این طرحواره یکی از ۱۸ طرحواره ناسازگار اولیه (EMS) است. داشتن طرحواره رها شدگی به معنای این است که شما انتظار دارید دیگران به شما حمایت، ارتباط یا مراقبت مداوم نخواهند داد. شما به طور نامشخصی روابط را ناپایدار، غیرقابل اعتماد و غیرقابل پیش‌بینی می‌بینید. علاوه بر این، اگر وارد رابطه شوید، ممکن است به طور مداوم نگران باشید که دیگران ممکن است هر لحظه شما را ترک کنند.
طرحواره‌های ناسازگار اولیه
رها شدگی یک نمونه از طرحواره‌های ناسازگار اولیه (EMS) است. اگر مایلید بیشتر درباره این طرحواره ناسازگار و همچنین ۱۷ طرحواره دیگر بدانید، مقاله ما با عنوان “طرحواره درمانی: راهنمای جامع” را بخوانید.
چه چیزی باعث ایجاد طرحواره رها شدگی می‌شود؟
این طرحواره در دوران کودکی به دلیل برآورده نشدن نیاز به حمایت، ارتباط و مراقبت، ایجاد می‌شود. اما این نیاز برآورده نشده می‌تواند به دلایل مختلفی باشد. به عنوان مثال، این اتفاق ممکن است زمانی رخ دهد که مادر به نیازهای کودک توجه نکند یا آنها را به عنوان نشانه‌ای برای نیاز دیگری برداشت کند.
نیاز کودک به حمایت و مراقبت مداوم نیز ممکن است برآورده نشود اگر مادر آمادگی لازم برای برآورده کردن آن را نداشته باشد؛ به دلایلی مانند استرس مزمن، مشکلات خشم، بیماری‌های روانی یا طرحواره‌های ناسازگار خودش.
به طور متناوب، این طرحواره می‌تواند به دلیل رها شدگی واقعی یا از طریق دوره‌های طولانی جدایی برای مثال، کار در خارج از کشور یا بستری شدن در بیمارستان ایجاد شود. طرحواره رها شدگی همچنین می‌تواند به دلیل مرگ مادر یا نزدیکان ایجاد شود.
نشانه‌های طرحواره رها شدگی
به طور معمول، افرادی که طرحواره رها شدگی دارند نگران این هستند که دیگران آنها را ترک کنند؛ به طور غیرعمدی یا به انتخاب خود. مثل افرادی که سبک دلبستگی مضطرب دارند، فردی که این طرحواره را دارد ممکن است نسبت به نشانه‌های رها شدگی هوشیار باشد. این نوع هوشیاری شامل صرف انرژی زیادی برای نظارت بر محیط اطراف و عزیزان خود برای یافتن هرگونه نشانه‌ای از عدم تمایل به مراقبت یا ارتباط است. علاوه بر هوشیاری، فردی با این طرحواره ممکن است زمان زیادی را صرف نگرانی در مورد احتمال ترک شدن توسط دیگران کند و اغلب به سناریوهای بدترین حالت فکر کند به جای تمرکز بر آنچه واقعاً در حال رخ دادن است.
نشانه‌های طرحواره رها شدگی به طور خاص در دوران کودکی و بزرگسالی به شکل زیر است:
طرحواره رها شدگی در کودکی
کودکان نسبت به بزرگسالان کمتر مهارت دارند که هیجانات خود را کنترل کنند. با در نظر گرفتن این موضوع، زمانی که طرحواره رها شدگی کودک تحریک می‌شود، ممکن است سعی کند از طریق رفتارهای “مضطربانه” نیاز به مراقبت خود را برآورده کند. نمونه‌هایی از این رفتارها شامل بازی کردن یا چسبیدن و پریشانی به ویژه زمانی که مادرشان قصد جدا شدن از آنها را دارد، می‌شود. کودکانی که این طرحواره را دارند ممکن است با تمرکز در مدرسه مشکل داشته باشند و به دلیل استرس و اضطراب مزمن دچار بیماری‌های بیشتری شوند.
طرحواره رها شدگی در بزرگسالی
با وجود اینکه بزرگسالان معمولاً در تنظیم احساسات مهارت بیشتری دارند، بزرگسالانی که طرحواره رها شدگی دارند می‌توانند چسبنده، حسود یا کنترل‌کننده باشند. آنها ممکن است نیاز داشته باشند که اطرافیانشان به صورت مکرر به آنها اطمینان دهند که قصد ترکشان را ندارند. در واقع، فردی با این طرحواره حتی ممکن است در یک رابطه وسواسی شود و نتواند روی چیز دیگری تمرکز کند.
علاوه بر این، افرادی که طرحواره رهاشدگی دارند ممکن است با عزت نفس پایین دست و پنجه نرم کنند. از آنجایی که نیازهای آنها برای حمایت، ارتباط و مراقبت مداوم در سال‌های اولیه زندگیشان برآورده نشده است، اغلب باور دارند که این امر به دلیل نقص ذاتی است؛ نقصی که آنها را ناپسند کرده است. این باور ممکن است منجر به نیاز به مهرطلبی یا احساس نیاز به تلاش برای جلب تأیید یا رضایت اطرافیان شود.
افرادی که این طرحواره را دارند ممکن است استرس و اضطراب زیادی را تجربه کنند. در نتیجه، آنها ممکن است راهبردهای مقابله‌ای ناسالمی را برای مقابله اتخاذ کنند، مانند خودگویی منفی و استفاده از مواد اعتیادآور یا غذا برای رسیدن به آرامش.
چگونه افراد با طرحواره رها شدگی مقابله می‌کنند؟
داشتن یک رابطه سالم می‌تواند دشوار باشد اگر باور داشته باشید که در نهایت همه شما را ترک خواهند کرد. افراد با داشتن این طرحواره تمایل دارند به یکی از این سه روش واکنش نشان دهند: اجتناب، جبران بیش از حد یا تسلیم شدن.
اجتناب
به طور معمول، افرادی که این طرحواره را دارند از روابط صمیمانه اجتناب می‌کنند. این به منظور کاهش احتمال آسیب دیدن است، زیرا این روابط به نظر آنها ناپایدار هستند و به ناچار به پایان می‌رسند. به همین دلیل، آنها ممکن است روابطی که در حال شکل‌گیری است را خراب کنند تا از پیشرفت بیشتر صمیمیت جلوگیری کنند.
جبران بیش از حد
به طور متناوب، فردی با طرحواره رها شدگی ممکن است تصمیم بگیرد وارد یک رابطه شود ، اما در تلاش برای جلوگیری از ترک شدن توسط دیگران، با رفتارهای خود بیش از حد جبران کند. آنها ممکن است چسبنده، حسود یا کنترل‌کننده شوند. همچنین ممکن است از شخص دیگری برای بررسی تعهد طرف مقابل استفاده کنند. این نوع رفتار معمولاً به طور ناخواسته افراد را دور می‌کند و به پایان رابطه منجر می‌شود. در نتیجه، باور اینکه دیگران همیشه ترکشان خواهند کرد، تقویت می‌شود.
تسلیم شدن
برخی ممکن است برای مواجهه با طرحواره رها شدگی خود تسلیم شدن را انتخاب کنند. آنها به این باور می‌رسند که نیازهای آنها برای حمایت، ارتباط و مراقبت مداوم، برآورده نخواهد شد. در ترکیب طرحواره رها شدگی و عزت نفس پایین، فرد ممکن است تمایل به رابطه با افرادی داشته باشد که احتمال ترک شدن توسط آنها زیاد است. رابطه سپس به یک پیش‌گویی خود-محور تبدیل می‌شود، تقویت‌کننده ایده‌ای که دیگران همیشه در نهایت تو را ترک خواهند کرد.
درمان طرحواره رها شدگی
طرحواره رهاشدگی به عنوان یکی از طرحواره‌های دشوار برای درمان و بهبود شناخته شده است زیرا اغلب به سایر طرحواره‌های ناسازگار مرتبط است، به ویژه طرحواره‌های تسلیم، وابستگی و نقص/شرم. این موضوع می‌تواند نیاز به درمان را ضروری‌تر کند.
طرحواره‌درمانی بر طرحواره‌های ناسازگار با تمرکز بر تجربیات اولیه کودکی و تاثیرات حال حاضر متمرکز می‌شود. در حالی که تغییر طرحواره‌های ناسازگار دشوار است، با تعهد، ثبات و درمان مناسب، امکان دستیابی به تغییر مثبت وجود دارد.
آگاهی از خود و اطرافیان
- از خود بپرسید آیا افرادی که نزدیک به شما هستند طرحواره شما را تقویت می‌کنند و در صورت لزوم تغییراتی ایجاد کنید. سعی کنید خود را با افرادی که شما را درک می‌کنند و به شما احساس امنیت می‌دهند محاصره کنید.
- آگاه باشید که تمایل به فکر کردن در مورد بدترین حالت را دارید
- طبیعی است که رفتار دیگران را با استفاده از “داستان‌ها” یا “فرضیات” برای خود توضیح دهیم، به خصوص زمانی که نگران هستیم. با این حال، مهم است که متوجه شوید که آیا تمایل به جهش به بدترین حالت و اعتبار دادن به این داستان‌ها دارید.
- سعی کنید به عزیزان خود فرصت جدا شدن را بدهید وقتی که رفتار متفاوتی از آنچه که می‌خواهید دارند. این لزوماً به این معنی نیست که آنها قصد ترک شما را دارند.
- به طور متناوب، اگر نگران این هستید که دیگران شما را از طریق بیماری یا مرگ ترک کنند، سعی کنید احتمال وقوع آن را منطقی کنید و شواهدی برای نقض ترس خود پیدا کنید.
تمرینات ذهن‌آگاهی انجام دهید
افراد با این طرحواره ممکن است در روابط خود دچار اضطراب زیادی شوند. علاوه بر این، ممکن است ذهنشان با ترک شدن توسط دیگران از طریق بیماری و مرگ درگیر شود. مفید است که با این احساسات و افکار کنار بیایید و آنها را همانطور که هستند بپذیرید.
همچنین مهم است آگاه باشید که افکار شما حقیقت ندارند و نمایانگر وضعیت فعلی نیستند. اگر سطوح بالایی از اضطراب مرتبط با رها شدگی را تجربه می‌کنید، مدیتیشن و ذهن‌آگاهی را امتحان کنید. این تمرین‌ها مغز را برای تمرکز بر لحظه حاضر و رها کردن دیگر افکار و احساسات تقویت می‌کنند.
به دنبال درمان تخصصی باشید
اگر طرحواره رها شدگی دارید، ممکن است مقدار زیادی از خشم، ناامیدی و غم را درباره نحوه روابط گذشته خود داشته باشید. همچنین ممکن است درباره روابط فعلی خود اضطراب زیادی را تجربه کنید. علاوه بر این، ممکن است نیاز به ایجاد انتظارات و مرزهای سالم برای دیگران و رفتار خود داشته باشید. مشاوره فردی با یک طرحواره درمانگر متخصص می‌تواند مسیر درمان و بهبود را برای شما هموار کند. همین امروز با ما تماس بگیرید.
