بررسی نظریه اریک برن

کاربرد شیوه تحلیل رفتار متقابل

از جملهTA درمانگری مبتنی بر تحلیل روابط متقابل شیوه های درمانگری است زمانی که مراجع از آشفتگی ناشی از ناتوانی در روابط اجتماعی رنج می برد کاربرد دارد. شیوه تحلیلی برن اولین مرتبه در موقعیتهای گروهی به وجود آمد و از نظر علمی بهترین شیوه گروه درمانی است. به همین ترتیب در درمان خانوادگی و مشاجرات گروهی نقش بسزایی دارد و بیش از سایر شیوه ها مؤثر می افتد. در مورد بیماران مبتلا به مواد مخدر و الکل و منحرفان رفتاری جنایتکاران بزهکاران و پاره ای ازپسیکوزها و نوروزها نتایج سودمندی به همراه میآورد.

TAمفاهیم اساسی

• (الگوی حالات نفسانی) والد، بالغ، کودک
• روابط متقابل، نوازش، سازماندهی زمان
• پیش نویس زندگی یا نمایشنامه زندگی
• نادیده انگاشتن، برداشت غلط، همزیستی
• تخریب، و بازیهای روانی

نظریه شخصیت: دیدگاه برن در مورد شخصیت یک دیدگاه اجزا نگرانه و چندگانه است.

سه حالت نفسانی برن:

1. روان بیرونی (من والد)
2. روان نو (من بالغ)
3. روان باستان (من کودکی)

حالت من والد

والد ساختاری که هر گونه الگوی رفتار، احساس ،فکر و یا باز خوردی از والدین یا کسانی که در جایگاه والدین قرار دارند در آن ضبط میشود. یک مفهوم آموخته شده از زندگی است و حذف آن از شخصیت فرد امکان پذیر نیست بدون من والدینی من کودکی وجود ندارد.

در نتیجه انباشته از باورها، قضاوتها، ارزشهایی است که در دو گروه کلی والد انتقادگر و والد حمایتگر قرار می گیرند.

والد اول: والد اول کنترل کننده و سخت گیر است

 حالت من بالغ

من بالغ، قلمرو عقلانیت و استدلال است. بخشی که تصمیم های منطقی می گیرد، اطلاعات را پردازش می کند،با دیگران رابطه محترمانه برقرار می کند. من بالغ از گذشته بهترین چیزها رو می گیره و در فرصت مناسب استفاده میکند.و بر اساس منطق و محاسبه گریو احتمالات نه هیجانات در مورد مسئله تصمیم می گیرد. من بالغ واسطه  بین والد و کودک است و بین انها وحدت ایجاد می کند

حالت من کودک

کودک خود را از طریق احساسات و واکنش های غریزی خود را نشان میدهد و به دنبال ارضای نیازهای  خود میباشد کنش او دو رویه مجزا تقسیم می شود.1- کودک رها(به روشی بدون واسطه و از نظر اجتماعی بدون قید و بند واکنش نشان میدهد. 2-کودک سازش یافته(که بر اساس یادگیری اجتماعی که در درونش به وجود امده واکنش نشان می دهد و به دنبال سازش با خواسته های خیالی یا واقعی با دیگر افراد است.)

حالت من والد

والد ساختاری که هر گونه الگوی رفتار، احساس، فکر و یا باز خوردی از والدین یا کسانی که در جایگاه والدین قرار دارند در ان ضبط می شود و به عنوان نماینده آنچه که در زندگی آموخته ایم به کار برده می شد و این الگو جوری درون ما جای می گیرند که انگار بخشی از وجود ما هستند برای شناسایی والد نشانه های کلامی و غیر کلامی و تکیه کلام های همیشه ، هرگز نقطه نظرات پرورشی، انتقادی همه در والد جای دارند.

اگر برای من والد کنش های مهارگری (کنترل) ،سرزنشگری و نوازشگری در نظر بگیریم ساختار والد به چهار قسمت:

1-مهارگر مثبت

2-مهارگرمنفی

3-پرورشگر و نوازشگر مثبت

4- پرورشگر و نوازشگر منفی تقسیم می شوند.

و حالتهای من وقتی شما با دوستتون اب بازی می کنید یا برای هم جک تعریف می کنید وارد

رابطه کودک – کودک شده اید. کنش او دوبرون  روان رویه والد مجزا است:

1-کودک رها

2- کودک سازش یافته

نوروان بالغه دنبال ساز کهن روان کودک

تحلیل ساختار ی

از مفاهیم اساسی این نظریه تحلیل است. تحلیل به شناخت منجر می شود و شناخت مقدمه تغییر است اولین گام در درمان با تحلیل ساختاری آغاز می شود در تحلیل ساختاری من مورد تجزیه و تحلیل قرار یا می گیرد  و فرد به خودشناسی می رسد.

 در سطح رفتاری: کلمات، تن صدا، طرز ایستادن سرنخ های غیر کلامی که وضعیت من را معلوم می کند

در سطح اجتماعی: از طریق مشاهده روابط فرد با دیگران به شناخت فرد کمک می کنیم.

در سطح تشخیص تاریخی: مراجعه به تاریخچه روابط فرد به تشخیص حالتهای من کمک میکند.

در سطح تشخیص پدیدار شناختی: این تشخیص موقعی است که ما به جای یادآوری موضوعی در گذشته آن را مجددا تجربه کنیم.

تحلیل تبادلی

تحلیل تبادلی مرحله بعدی درمان است که فرد به تحلیل،شناخت و تعدیل تبادلهای اجتماعی خود می پردازد.

در تعامل بین دونفر 6 حالت ممکن است بوجود بیاید.

در این مرحله افراد باید بدانند که در حالت های مختلف کدام حالت من با کدام حالت من مقابل در تبادل است.

تحلیل ساختاری

 3- سه حالت من در زمانی که بالغ با    2-سه حالت من در زمانی که بالغ با بالغ در1-سه حالت من در زمانی که والد با کودک بالغ پاسخ کودک با بالغ در تبادل است تبادل متقاطع در ارتباط مکمل قرار دارد و در پاسخ والد با کودک در تبادل نوع اول است

آسیب شناسی حالات نفسانی

1-آلودگی

بسیاری اوقات بخشی از محتوای حالت کودک یا والد با محتوای بالغ اشتباه گرفته میشود در این حالت بالغ آلودگی دارد.

1-آلودگی بالغ با والد : که سبب شکل گیری بیماری اجتماعی تعصب می شود.

مثال: مردها فقط به فکر خودشان هستند.

1-آلودگی بالغ به کودک: که باعث شکل گیری بیماری توهم در فرد می شود.

مثال: از زمان تولد قدم من نحس بوده

1-آلودگی دوطرفه

زمانی است که تعصبهای والد و توهمات کودک مرزهای بالغ را تهدید میکند

نوازشها

انسان ها از نظر فیزیکی و اجتماعی نیاز به تحریک دارند. این نیاز به محرک و شناخت راTA تحت عنوان نوازش ها می شناسد بنابر این یک تبسم یک تعریف ویاحتی یک اخم نشان می دهد که حضورمادرک شده است.

نوازش کلامی وغیر کلامی

کلامی:از یک سلام تا یک مکالمه عریض وطویل

غیرکلامی :دست تکان دادن ،بغل کردن ،دست دادن و….

مثبت یا منفی

مثبت: نوازش گیرنده احساس وتجربه خوبی پیداکند

منفی: یک تجربه ناخوشایند ودردناک برای نوازش گیرنده

شرطی یا غیرشرطی

شرطی: به کاری انجام می دهید مربوط می شود

روان درمانی

در نظریه شخصیتی برن سعی بر آن است که مفاهیم شخصیتی به عمل در ایند. پایه و اساس روش تحلیل ارتباط محاوره ای اصولا بر تحلیل ساختی شخصیت قرار دارد  و به این ترتیب حالات سه گانه من در فرد مشخص می شود. انسان با آگاهی از حالات من می تواند بین منابع متعدد افکارش فرقی قائل شود. انواع احساساتش را تشخیص

دهد،الگوهای موفقیت آمیز رفتار را بشناسد به تضادها و تشابهات درونی خود پی ببرد و در برابر مسائل و مشکلات زندگی آزادی انتخاب بیشتری به دست اورد.

انتظار یا هدف از روان درمانی

هدف تحلیل ارتباط محاوره ای ان است که حالت من بالغ از خواسته های نامطلوب حالت من والدینی و من کودکی ازاد کند.

عوامل موثر در تعیین هدفهای درمان:

هدف اولیه درمان تحلیل روابط متقابل: خلق و تحول روابط معنا داری است که در چارچوب آن فرد به مراتب بالاتر از تحول برسد. به طور کلی هدف TA رسیدن به استقلال و خود مختاری است. درمانگران این حوزه استقلال را ترکیبی از سه مولفه میدانند:

1-آگاهی

2-خودکار شدن

3-صمیمیت

این عبارت که زندگی شما قابل تغییر است در جلسه اول راهی برای تغییر در ذهن مراجع ایجاد می شود. و درمان به میزان انگیزه بیمار، درجه اضطراب و پریشانی او، توانایی بیمار ،میزان یادگیری بیمار، کارآمدی درمانگر بستگی دارد.

مراحل درمان

مرحله اول: بیان داستان خودمراجع تحت هدایت درمانگر از طریق گوش دادن دقیق توصیه و پرسش اطلاعات مهمی را به دست می اورد. داستان خودش را بیان می کند و اتحادش با مراجع زیاد می شود. و موقعی که مراجع امادگی داشته باشد قرار داد مشاوره و درمان بسته می  شود.

مرحله دوم: در این مرجله به گسترش آگاهی و بینش پرداخته می شود که مراجع شروع به دانستن و درک ماهیت می کند که مسایل خودش را ریشه یابی کند. در این مرحله نشانه ها کم می شود و مراجع احساس بازیابی انرژی بیشتری می کند ئ همزمان با این مرحله هیجانات هم به سطح می ایند.

مرحله سوم: عمل در جهت درمان در این مرحله مراجع هیجانات نهایی مربوط به مخالفت با خواسته هاو نیازهای خودش رو رها می کنه در این مرحله غالبا احساس اضطراب در مراجع به خاطر ارزشیابی مجدد زندگی تحریک می کند و این مرحله برای مراجع و درمانگر چالش برانگیز است.

مرحله چهارم: تجدید نظر یا بازنگری گذشته مراجع در این مرحله سعی می کند خودش را از نقش های پیش نویس خلاص کند و در مورد چگونگی زندگی کردنانتخاب و تصمیم گیری کند و تفاوت زندگی داخل و خارج از موقعیت درمانی را تجربه می کند. نقش درمانگر در این مرحله حمایت مثبت از مراجع است.

مرحله پنجم: مشاوره پایانی و پی گیری در این مرحله مراجع به اهداف خودش می رسد و به بازنگری کار خودش می پردازدو جلسات را پایان می دهد.

مکانیزم ها و فنون درمان

-روی اوردی در تحلیل ارتباط متقابل وجود دارد که به مثلث درمان معروف است.(برنامه،قرارداد،تشخیص)

اریک برن هشت فن درمان دارد که تحت عنوان عملیات درمانگرانه به طور زنجیره ای مشخص کرده است.

1تحقیق و پرسش2-تصریح و اختصاصی سازی3-مواجهه سازی4-توضیح و بیان5-تشریح6-تایید و تصدیق7-تعبیر و تفسیر8-تبلور و شکل دهی

برن مشاهده را مهم ترین فن بالینی درمان می داند مشاهده جزییات و مخصوصا تحلیل تعامل ها را فنی موثر به شمار می اورد.

دوفن مهم درمان:1-آلودگی زدایی 2- آشفتگی زدایی

فرایند درمان

 فرایند درمان جریانی است که در ان سعی می شود ابعاد مختلف شخصیت و ساخت روان و چگونگی ایفای نقش آنها در روابط متقابل مورد بررسی قرار  گیرد و مشکلات و نارسایی های رفتاری متقابل شناسایی و اصلاح شوند.

فرایند تغییر در درمان برقراری ارتباط و اتحاد کاری بازساخت دهی

باز سازماندهی

تجزیه و تحلیل ارتباط محاوره ای از راه شناسایی و تحلیل مشغولیت ها و تعامل های اجتماعی صورت می گیرد.

• وقت گذرانی ها: در بهترین نوع خود چیزی است که به خاطر خودش از آن لذت برده می شود نقش آن این است که مشکل خویش که پیرامون حالت من کودکی است دور میزند و طفره می رود.
• کلک بازی ها: کلک بازی مبتنی بر ریا و تزویر است.
• قصه ها:  در مقیاسی وسیع تر  از کلک بازی ها اجزای پویا ومکمل طرح زندگی ناخودآگاه یا قصه ناخودآگاه یا قصه زندگی هر فرد است.
• هدف تحلیل ارتباط متقابل کنترل اجتماعی است که در آن من بالغ قدرت اجرایی دارد.
• تجزیه و تحلیل کلک بازی ها برای حصول کنترل اجتماعی لازم است.
• تجزیه و تحلیل قصه ها برای کنترل طرح زندگی لازم است.

بازی ها

بازی ها الگوهای رفتاری تکراری هستند که نتایج آن قابل پیش بینی هستند و خارج از آگاهی فرد هست. بازی ها با افراد مختلف با شدت و ضعف متفاوت و از نظر طول مدت زمانی که به کار می گیرند متفاوت هستند.

دلایل بازی ها

ساخت دادن به زمان، دریافت نوازش، ثبت تحریم های والدین بر اساس پیش نویس ،به دست اوردن نوازش در حالی که صمیمیت متوقف شده، قابل پیش بینی کردن افراد و منظور از بازی تفریح ولذت بردن نیست .بازی ارتباط متقابل موازی باهدف نهفته است که تاحصول نتیجه نهایی پیش بینی شده و مشخص پیش میرود. بازیهای روانی یکی از روشهای پرکردن وقت ،گذراندن عمر و ارتباط بادیگران است که به نوعی کسب نوازش است. برخی بازیها را نتیجه روابط همزیستی حل نشده می دانند

تحلیل بازیها

بازیهای روانی مانع از ایجاد صمیمیت ،صداقت و صراحت بوده و دارای 4ویژگی اصلی هستند.

1-بازی با یک رابطه متقابل موازی شروع می شود که از نظر اجتماعی قابل قبول است.

2-درزیر رابطه موازی یک رابطه پنهان وجود دارد که هدف اصلی بازی درآن نهفته است.

3- بازی به یک نتیجه قابل پیش بینی ختم می شود که همان هدف اصلی بازی است.

.4-بخش بالغ در بازیها حضور ندارد.

درمان

درمان یک روش درمان قراردادی است که در آن مراجع از طریق انعقاد قراردادی دقیقا تعیین می کند که در نظر دارد به درمان به چه هدفهایی نایل آید. پس از نوشتن قرارداد اگر مشاور یا درمانگر قادر باشد مراجع را در رسیدن به اهدافش یاری دهد کار را با مراجع آغاز می کند و در غیر این صورت از روان درمانی امتناع می ورزد. روان درمانی یا مشاوره زمانی خاتمه می یابد که اهداف مندرج در قرارداد حاصل شده باشد. مشاور یا درمانگر در مقام یک متخصص در زمینه های تحلیل ساختی و روابط متقابل وارد عمل می شود و به تحلیل وقت گذرانیها کلک بازیها و قصه های فرد می پردازد تا اینکه سرانجام روابط متقاطع و حالتهای طرد و آلودگی را در فرد از بین ببرد و حالت “من بالغ” را در فرد فعال کند.

ویژگی ها و توانمندی های درمان گر

احترام به خود و دیگران، استقلال ، مسئولیت پذیری یک درمانگر واقعی ازنظر برن همزمان از 5 حس خودش برای تشخیص، ارزیابی، برنامه ریزی، موفقیت و درمان استفاده کند.

رابطه درمانگرانه

اصل و پایه درمانگرانه اصالت است وقتی درمانگر می پذیرد دو طرف خوب هستند مشکلات قابل حل هستند و عمل درمان کار مشارکتی است و درمانگر و مراجع هر دو عاقلانه برای حل مشکل تلاش می کنند لازمه این اصالت این است که درمانگر TA  شیوه. های ارتباطی به کار گیرد. (متقاطع، مستقیم، درخواستی، پرورشی، انگیزشی) در واقع این 5کانال ارتباط با مراجع است. و اخیرا در دنیای درمان از مفهوم ذهنی سازی توانایی درک حالات درونی مثل اهداف، احساسات، و استدلالی که نسبت به یکدیگر داریم این حالت همدلی تجسمی هم گفته می شود استفاده می کنند.

نقاط قوت  TA

1- این درمان از انعطاف پذیری لازمبرای یکپارچه سازی نظری و عملی را دارد و درمان شناختی و رفتاری جدیداز تمرین و مفاهیم TA با جدیت استفاده کرده اند.

2- قابلیت تطابق با فرهنگ های متفاوتی دارد.

3- روش خیلی خوبی برای خودشناسی و شناسایی نقاط قوت و ضعف شخصی به ویژه در زمینه روابط بین فردی است.

4- مفهوم مشترکی بین مراجع و درمانگر و درمان گروهی بین اعضای گروه فراهم می آورد.

5- این روش به راحتی برای پیشگیری و درمان برای اقشار مختلف با سطوح مختلف فرهنگی، اجتماعی قابل استفاده است.

6- یکی از درمان های  فوری برای مشکلات ارتباطی به شمار می ورد.

نقاط ضعف TA

1- TA بر مفاهیم ذهنی استوار است

2- با استفاده از مکانیزم عقلی سازی به مفهوم سازی مجدد مشکلات خودشون می پردازند به جای اینکه واقعیت تغییر پیدا کند.