نوازش یکی از شكل های ممکن ارتباط غیرکلامی در انسان است.
نوازش همان چیزی است که همه ما در هر سنی که هستیم به آن نیاز داریم، منتهی به اشکال متفاوت. هم نیاز داریم که دیگران را نوازش کنیم و هم نیاز داریم که دیگران ما را نوازش کنند. اگر دقت کنید در روابط انسانی، همین موارد کوچک و به ظاهر ساده، نقش مهمی ایفا می کنند؛ اما اینکه این نقش، مثبت یا منفی است، برمی گردد به اینکه ما چقدر به آن توجه داریم؛ ابعاد آن را می شناسیم و تا چه اندازه به قواعد بازی احترام گذاشته و در واقع به آن تن می دهیم
نوازش در لغت نامه دهخدا، این گونه تعریف شده است:
مهربانی
مرحمت
شفقت
خوش رویی
انسانیت
تسلی و دلجویی
اریک برن می گوید: “نوازش را می توان اصطلاحا هرنوع حرکتی به حساب آورد که حضور دیگری را تایید می کند. تبادل «نوازش»ها یک رفتار متقابل را تشکیل می دهد که واحد آمیزش اجتماعی است.”
نوازش شامل همه ابعاد جسمانی، هیجانی، ذهنی و فکری است. به طوری که نوازش حتی باعث بقای نوزاد انسان می‌شود و نیز در ارتقا روابط میان فردی بزرگسالان نیز کارکردهای زیادی از جمله کاهش احساس تنهایی، هیجان هایی مثل خشم و اضطراب است.
به نظر روانشناسان افرادی که دارای عزت نفس پایین هستند و نیازهای خود را در رابطه با دیگران نادیده می‌گیرند همان هایی هستند که در کودکی از نوازش های کلامی و لمسی والدین و اطرافیان بی بهره بوده اند.
نوازش موجب ترشح هورمون اکسی توسین در انسان می شود بنابراین استرس و اضطراب را کاهش داده و احساس خوشبختی و سلامت روان را در فرد ایجاد می نماید .
اهمیت نوازش برای انسان تا حدی است که”اریک برن“می گوید: نخاع بی نوازش خشک می شود.
نوازش ها می تواند تماس بدنی، تحسین، لبخند زدن، گوش دادن و گرفتن دست ها و یا گفتن دوستت دارم باشد، اینها نوازش های مثبت هستند که به آنها “کرک‌های گرم” هم می گویند و نوازش های منفی مثل زخم زبان، تحقیر، توهین، سیلی زدن و جملاتی مثل” از تو متنفرم ” هستند و به آن ها “خارهای سرد” هم می گویند که به فرد احساس غیر خوب بودن می دهد که به گفته برن این نوازش های منفی حتی بهتر از بی نوازشی است و جلوی خشک شدن نخاع را می گیرد.
پس در اینجا به نقش شگرف نوازش ها پی می بریم و درمی‌یابیم تا چه حد نگاه ها، کلام، زبان بدن و نیز تماس فیزیکی در ایجاد احساس های مثبت و مفید در افراد می‌تواند تاثیرگذار باشد و به همین دلیل است که همواره در دین و اخلاق تاکید شده است که مراقب دست و زبانمان در تعاملات اجتماعی‌مان باشیم تا ناخواسته روان افراد را با رفتارهای ناآگاهانه به مخاطره نیندازیم.
نوازش روانی در روابط اجتماعی و تعامل با نزدیکان خلاصه نمی‌شود. در مرحله نخست ما باید یاد بگیریم تا با خود مهربان باشیم، نیازهای روانی خود را نوازش کنید و به خاطر این همه همکاری و همیاری با شما تشکر کنید. شاید عجیب به نظر برسد آیا تا به حال پس از یک موفقیت کاری پاداشی برای خود در نظر گرفته اید؟ مثلا به سینما بروید و فیلم مورد علاقه خود را ببینید.
بله با تغییر سبک زندگی و گسترش فردگرایی و تنهایی بیشتر انسانها در طول زندگی تغییر رفتارهایی را باید ملحوظ نمود. در چند دهه گذشته با توجه به اینکه افراد در کنار هم بودند، تعاملات بیشتری با یکدیگر داشتند. لذا بخشی از نوازش های کلامی و ارتباطی انسان در این کانون‌ها برآورده می شد. اما در جوامع کنونی به دلیل کاهش این روابط، انسانها دچار فقر نوازش روانی شده اند. یک در آغوش کشیدن صادقانه که در مثال مانند آغوش گرم مادر باشد شاید حسرت خیلی از افراد شده باشد که باید گفت یکی از عوامل استرس بالا و موجب افسردگی مفرط در جامعه گردیده است.
در اینجا چند توصیه کاربردی ارایه می گردد:
-همدلی و درک متقابل را تمرین کنید و هر کلام و گفته منفی را به خود نگیرید. انسانها رنج های بسیاری دارند که گاهی در کلامشان با غضب بیان می کنند.
-برای کوچکترین موفقیت و تغییر در زندگیتان برای خود جشن بگیرید و از خود با صدای بلند تشکر کنید.
-اگر همسر هستید از در آغوش گرفتن عاشقانه همسرتان غافل نشوید. آغوش گرفتن های گرم حال هر دو شما را بهتر می کند و امید و آرامش را به همراه دارد. همچنین مراقب کلام تان باشید وزیباترین سخن ها را با شریک زندگی تان بکار بگیرید.
-اگر خودتان والد هستید و یا پدر و مادرتان در قید حیات هستند، از در آغوش کشیدن آنها بهره ببرید. مطمئن باشید تاثیر مثبت این رفتار، اول شامل خود شما خواهد شد.
-از افراد سمی که با کلام، رفتار و ایما و اشاره به بهانه رک‌گویی شما را مخاطب قرار می دهند، بپرهیزید.
-اگر از آن دسته افرادی هستید که در کودکی به دلایل مختلف نادیده گرفته شده اند، در جهت ترمیم حفره های عاطفی خود گام بردارید. باور کنید که ما در کودکی خود اسیر نیستیم.
با همت و یاری گرفتن از مشاور می توانیم زخمها را التیام بخشیم.
-با خودتان مهربان باشید و هرچند گاه از اعضای بدنتان تشکر کنید. بعنوان مثال به پاهایتان توجه کنید که چقدر به شما کمک می‌کند و با ماساژهای مرسوم این قدردانی را از این عضو با ارزش داشته باشید.
مشاوران کلینیک آفتاب در این مرکز آماده مشاوره بیشتر هستند.
