شن بازی برای کودکان فعالیتی خوشایند و لذتبخش است. کودک از لمس کردن شن و بازی با آن لذت بسیار می برد. شن می تواند خاصیت مایعات را داشته باشد از نظر اینکه می ریزد و اگر آن را در ظرفی بریزیم به شکل آن ظرف در می آید. بازی با شن تجارب مفید و لذتبخشی را برای کودک ایجاد می کند.
امروزه شن بازی به قدری دارای اهمیت است که در تمامی کلینیک های مشاوره و روان درمانی کودک به عنوان یکی از وسایل ضروری اتاق بازی محسوب می شود… کودک در شن به حفر کردن و ساختن دالان تونل می پردازد. برج، تپه و خانه می سازد و به انجام بازیهای تخیلی مشغول می گردد. کودک می تواند معمار هستی خود باشد و قصر خود را در داخل شن ها خلق کند و دنیای خویش را پر از کسان و خویشاوندانی سازد که ساخته و پرداخته ذهن او هستند. او می تواند کاری را انتخاب کند و یا از آن دست بکشد. نیز می تواند بیافریند و یا نابود کند.
همچنین می تواند با قدرت تخیلش کوهی بسازد و بی خطر به قله آن صعود کند و از آنجا به تمام دنیا من می تونم برای خود، یه کوه بسازم و یا اونو، با خاک یکسان کنم، در اینجا منم که بزرگم بگوید شن وسیله خوبی برای بازی های تهاجمی کودک به شمار می رود زیرا می تواند شن را با ایمنی بیشتری پرتاب کند.
کودک می تواند عروسک هایی مینیاتور را که نماد پدر، مادر، خواهر و یا برادر هستند و با آنها احساس خصومت، تنفر و یا حسادت دارد در میان شن دفن کرده و با ماشین کمپرسی پر از شن از روی آنها عبور کند و به این وسیله احساسات درونی خویش را نشان دهد. کودک می تواند با شن سنگر بسازد و از طریق تفنگ بازی احساسات خویش را نشان داده و تخلیه شود، یا اینکه جاده بسازد و با استفاده از بلدوزر، گریدر و… مشغول سازندگی شود و یا اینکه با ساخت مزرعه مشغول کشت و کار کشاورزی شود. نیز جاده و پل هایی برای عبور و مرور ماشین بسازد، سپس آنها را خراب کرده و یا توسط هواپیما بمباران کند. در ظرف چند دقیقه می تواند یک خندق حفر کند و قایقی را هدایت نماید، در لحظه ای بعد ممکن است سدی بسازد و اندکی بعد آنها را خراب کرده و خندق و قلعه ها را ویران نماید.
شن وسیله بسیار مناسبی برای پاسخگویی به طیف گسترده تخیلات کودک است . در شن بازی، کودک علاوه بر اینکه به لحاظ روانی تخلیه می شود و رضایت درونی کسب می کند، در پرورش تخیل، ابتکار، خلاقیت و سازندگی او نیز مؤثر است.
پرورش قدرت تخیل، ابتکار، خلاقیت و سازندگی در کودک:
کودکان موقعی که مشغول ساختن یک قلعه شنی هستند، می توانند در باره آن داستانی بسازند و غرق در تخیلات خویش شوند. فرآیند خلاقیت در چنین مواقعی در کودکان شکوفا می شود. از طریق شن بازی و کسب تجربیات حسی مفاهیم زیادی مثل گود کردن، فشار وارد کردن، کُپه کردن، تونل زدن، پهن کردن، تقسیم بندی و برگشت پذیری را یاد می گیرد؛… را درک کرده و برایش درونی می. کودکان برای ساختن تپه های بزرگ شنی، ایجاد خندق و دژهای شنی، ماهیچه های بزرگ شان را به کار برده و پرورش می دهند…
شن بازی درمانی عموماً برای کسانی استفاده میشود که از یک تروما، بی توجهی و غفلت و یا سوء استفاده رنج میبرند. هرچند که این روش درمانی برای کودکانی طراحی شد که به دلیل فقر کلام قادر به نشان دادن تمامی احساسات و درگیریهای ذهنی خود نیستند، اما میتوان از آن برای نوجوانان و یا بزرگسالانی هم که قادر به ابراز هیجانات خود نبوده و یا از یک ترومای شدید رنج میبرند نیز استفاده کرد.
در شن بازی درمانی چه انتظاری داریم؟
در شن بازی درمانی از یک سینی شن استفاده میشود که مراجع میتواند در آن، با کمک مینیاتورهایی که در اختیار دارد تصاویری را خلق کند که نشانگر دنیای واقعی و افراد واقعی زندگی او میباشد. مراجع از مینیاتورها استفاده میکند تا نمای کوچک و نمادینی از شرایطی که در آن زندگی میکند را در سینی شن خلق کند.
درمانگر باید بدون مداخله به مینیاتورهای انتخاب شده و ترتیب آنها توجه کند و درعین حال اجازه دهد مراجع جواب مشکلات خود را درون خویشتن پیدا کند. بعد از اینکه چینش سینی مراجع کامل شد، درمانگر و مراجع با هم آن را تحلیل میکنند و در مورد انتخابهای مراجع صحبت میکنند. مینیاتور هایی که مراجع انتخاب میکند معانی ناهشیاری دارند که با کمک درمانگر میتواند آشکار شود و به درمان کمک کند.
از دیدگاه یونگ، روان قابلیت بهبود خود را دارد؛ بنابراین زمانی که فرد بتواند مشکلات خود را در یک فضای غیر قضاوت گر و حمایت کننده برونریزی کند، میتواند با سامان بخشی مجدد افکار در مسیر درمان قدم بردارد.
