گاهی رویدادهای زندگی توام با وقایع نا به هنگام و ناگوار است که انسان را دچار زخم های روحی شدیدی می کند و احساس های ناخوشایندی مانند غم واندوه ما را در بر می گیرد.
در واقع این استرس های ناگهانی و شدید طیف وسیعی از احساسات و عاطفه ما را درگیر کرده به گونه ایی که گاهی از خود بی‌خود می شویم و شاید در این مهیب، باورهای خود را هم از دست دهیم. این علایم را تروما می نامند.
البته امکان این وجود دارد که پس از شوک ناگهانی بتوانیم بر احساسات خود غلبه کنیم و بعد از گذشت چند هفته یا چند ماه زخم های خود را التیام بخشیم و بر عکس آنقدر شدت آسیب بالا باشد که پس از گذشت زمان طولانی، زخم ما التیام نیابد و مدت ها باقی بماند و حتی تا پایان عمر همراه ما باشد. بطور قطع آستانه تحمل روحی و انعطاف پذیری افراد در درک مصایب متفاوت است.
باید در نظر داشت که تروما در کودکی اثرات جبران ناپذیر داشته و همچنین آسیب زایی بیشتری را به همراه دارد. زیرا مغز کودک در حال رشد است و وارد شدن استرس ناگهانی ممکن است صدمات وسیع تری را به کودک وارد سازد یا حتی روند رشد مغز را کاهش دهد و نیز اینکه ثبت وقایع ناخوشایند در کودکی ماندگارتر است و می تواند تا دوران بزرگسالی همراه شخص بماند. تاثیرات استرس در کودکی ابعاد وسیع تری دارد لذا نقش والدین حمایت گر در جلوگیری و التیام تروما بسیار مهم است.
باید گفت تروما پاسخی به یک رویداد عمیقا پریشان کننده است که فرد را از لحاظ احساسی به ناتوانی می کشاند و در طیفی از احساسات و تجربیات باقی می ماند. از جمله وقایعی که در طی سالها بشر را با تروما مواجه می کند بلایای طبیعی مثل سیل ،زلزله ، جنگ، بی خانمانی، آزارهای جنسیتی، تعدی و ، قتل ،غارت و زورگیری را می توان نام برد.
تروما با استرس متفاوت است معمولا تجربه استرس برای افراد توام با آگاهی ، هشداردهندگی می باشد که قابل کنترل است. اما تروما بسیار وسیع تر و عمیق تر بر روح و جان انسان نقش می بندد. تروماها معمولا توام با علایم عاطفی مثل غم، عصبانیت، ترس، کابوس، بیخوابی، علایم جسمی مانند تهوع، سرگیجه، تغییر الگوی خواب، سردرد و غیره را می توان نام برد .همچنین می تواند اختلالات روانشناختی مثل اضطراب، سوء مصرف مواد و افسردگی را برای فرد به همراه داشته باشد و نیز امکان دارد فردی که دچار تروما می باشد از افکار، احساس و مکان خاصی دوری کند. و بدین ترتیب موجب دوری فرد از اطرافیان و احساس جدایی از دیگران باشد و نیز افراد تغییرات منفی را در احساسات و شخصیت خود تجربه می کنند که منجر به کاهش عزت نفس و بدبینی می شود.
در حال حاضر باتوجه به التهابات اجتماعی، احتمال بروز این وقایع بسیار زیاد است. در دوران کودکی، نقش والدین می تواند بسیار موثر باشد و با افزایش آگاهی از تاثیر پذیری روان انسان از وقایع غیرمترقبه، حمایت های بدون قید و شرط خود را از فرزندانشان داشته باشند. در مورد بزرگسالان نیز با حمایت های اطرافیان وآگاهی بخشی جامعه، شرایط بهتری را برای التیام زخم و تروما ایجاد کرد.
در مورد درمان تخصصی تروما باید گفت بسته به اینکه تروما در چه حد باشد و فرد را چقدر درگیر کرده باشد، می توان از درمان دارویی شروع کرد وجهت تکمیل فرآیند درمان از انواع درمان های روانشناختی مثل درمان شناختی-رفتاری و روان-تحلیلی که توسط روانشناسان متخصص ارائه می گردد، بهره مند شد.
