از آنجا که جامعه ما نیز مانند سایر جوامع بشری با توجه به وارد شدن به عصر دیجیتال و دسترسی آسان به اطلاعات سایر فرهنگ ها دچار تغییرات عمیقی شده است لذا به علل مختلف جوانان به دنبال راهکارهای آسانتر و در دسترس تر از ازدواج می گردند که هم بتوانند نیاز های عاطفی و جنسی خود را با جنس مخالف خود بر آورده سازند و هم اینکه زیر بار تعهدات و مسئولیت ازدواج رسمی نروند هرچند این پدیده ها هنوز هم در جوامع سنتی و مذهبی مورد تایید بسیاری افراد نمی باشد و به عنوان یک ناهنجاری اجتماعی تلقی می گردد اما در هر حال پدیده ایی است که هر از چند گاهی در گوشه کنار شهر به چشم می خورد و در بررسی های پژوهش گران اجتماعی نشان داده شده است که روزبه روز به تعداد آنها افزوده می شود.
علل ازدواج‌های خارج از چارچوب
- رشد فردگرایی
- مدرنیته
- روابط سیال و شکاف ارزشی در جامعه
- تغییرات اقتصادی و ورود سرمایه‌داری
- پیدایش ناامنی شغلی
- تغییرات فرهنگی شامل لیبرالیسم اخلاقی و بازاندیشی در سنت
- ورود پدیده‌های شهرنشینی مانند عناصر نوسازی در ارزش‌ها
- گمنامی در شهر و از بین رفتن کارکرد محله
- تغییرات در ساختار خانواده
- عدم استطاعت مالی جوانان
این عوامل باعث افزایش تعداد روابط از نوع نامتعارف شده و توجیه‌پذیری این رفتار اجتماعی را برای افراد فراهم می‌آورند.
پیامدهای ازدواج های غیر رسمی
– رنگ باختن کلیشه‌های جنسیتی
– آزادی انتخاب بر بدن و روابط جنسی بدون قرارداد شرعی و عرفی
– بی‌میلی به ازدواج‌های رسمی و پرمسئولیت
– تولد کودکان بدون هویت
– افزایش سقط جنین
– استرس ناشی از پنهان نگه‌داشتن روابط
– طرد اجتماعی و فقدان حمایت
– ترس از پیگرد قانونی
این پیامدها ناشی از گسترش روابط خارج از چارچوب ازدواج هستند و تأثیرات غیرقابل انکاری بر اجتماع دارند.
آیا حقوق طرفین در این‌گونه روابط مورد توجه قرار می‌گیرد؟
طبق نتایج پژوهش‌های به‌دست‌آمده، در این‌گونه روابط به نام مدرنیته، بسیاری از حقوق و وظایف طرفین نادیده گرفته می‌شود. طرفین معمولاً بر این باورند که تا زمانی که عشق وجود دارد، در رابطه می‌مانند و به‌محض پایان آن، از هم جدا می‌شوند. آمارهای موجود نشان می‌دهد که عمر این روابط در ایران به‌طور میانگین بیشتر از ۳ سال نیست. ضمن اینکه بیشترین نابرابری اجتماعی در این روابط متوجه زنان است، زیرا آنها در این ارتباط از هیچ حق و حقوقی برخوردار نیستند و از تمام مزایای ازدواج رسمی محروم‌اند. زنان به‌ویژه از لحاظ عاطفی در صورت پایان چنین روابطی دچار آسیب می‌شوند، زیرا روابط آنها بسیار شکننده است و به دلیل عدم قطعیت در مورد دوام رابطه، سرمایه‌گذاری در آن باعث کاهش سطح رضایت می‌شود. همچنین، نبود مرزبندی در این‌گونه روابط می‌تواند منجر به افسردگی و ناامیدی شود.
هرچند زنان ممکن است تصور کنند که روابط خارج از چارچوب‌های شرعی و عرفی شرایط آسان‌تری دارد و مجبور به اجرای رسومی مانند تهیه جهیزیه نیستند، باید گفت که معایب و آسیب‌های این‌گونه روابط بسیار بیشتر و قابل‌توجه‌تر است. برخی معتقدند که این روابط می‌تواند فرصت کسب تجربه بیشتر و شناخت بهتر پیش از ازدواج رسمی را فراهم کند، اما یکی از نگران‌کننده‌ترین آسیب‌ها عدم امنیت روانی، که پایه همه روابط سالم و پایدار است، و نیز نبود حمایت اجتماعی می‌باشد.
نتیجه گیری
در نتیجه، بررسی مختصری از این پدیده پیچیده اجتماعی با در نظر گرفتن تفاوت‌های فرهنگی موجود در جوامع مختلف نشان می‌دهد که افراد با توجه به آسیب‌های احتمالی، باید با دقت و تأمل بیشتری وارد این روابط شوند و با دیدگاه گسترده‌تری به این نوع روابط ورود کنند. به‌ویژه در جوامع سنتی که معیارهای مذهبی و فرهنگی غالب هستند، این سنت‌شکنی می‌تواند افراد را دچار صدمات روانی جبران‌ناپذیر کند و به دلیل عدم پایبندی و تعهد کافی نسبت به یکدیگر، آنها را با رنج‌های فراوانی مواجه سازد.
مشاوران و متخصصان کلینیک روانشناسی آفتاب آماده راهنمایی شما عزیزان هستند.
